Turtunbera

Turtunberako iturrira jaisteko

ordu erdi behar izaten zen

zaldiz, mandoz zein astoz,

gero bi tina bete,

eta ordu erdiko bidea gora

ostera ere.

 

Gure amamak,

eta bere aurreko 80 amamek,

inoiz ez zuen Turtunberako iturria

agorturik ezagutu,

etengabe euri ura lurretik iragazi,

eta garbi, garden, limurtzaile, bizi emaile,

Turtunberako ura jarioan.

Pintxo-pote

osteguna abueli bi umeak eta ni,

parkea eta paseotxoa egin ondoren,

pintxo-poteko tabernan gaude.

txistorra ematen dutenez,

gure sen nafarra piztu eta gustura gaude.

eskuekin jolasten gara mahai batean,

‘zapatico bonitico vende las habas a treintaycinco’

abueli eta bi semetxoak, nor baino nor umeago.

ni ere bai.

Heriotza I

ni,
imajinatu ere ezin dudan unibertso baten
galaxia bateko
planeta batean
bizi izan diren konta ezinezko
izakietako bat, besterik ez.

oraindik ere etortzen zait noizean behin,
izan nintzen ume haren berezi-sentipen hura,
izar-hauts-ale bat eta bakar sinestarazten ninduena.

Hey laztana! Hator basati-aldera!

Aspaldi ez gintuan hola mozkortzen, motel!

Umeen zarataz beteriko biharamunaren beldurrik gabe,

libre!

familia bat, estatus bat…

itxura gordetzeko beharrik gabe,

gure sasoi bateko burujanak lagun,

gure begi aratzek dena probatzeko zeukatenean, gogoratzen?

hau duk hau gaztaromina!

berezia arrunt…

edo labezomorroak belaontzian

 

ametsak hegaka doaz umearen gogoan,

belaontzi bat lez ur gainean,

nik adibidez pentsatzen nuen

oso berezia nintzela,

etxean ere esaten zidaten

guapo eta jatorra

azkarra eta maitagarria.

eta ziur nintzen helduko zela eguna

gauza handiak egingo nituena.

 

Hain nintzen ume berezia,

eraikin handidun hiri hartan,

ezen pentsatzen bainuen,

kalean zebiltzan pertsonak

neuk ikusteko zebiltzala kalean,

alegia, ze zentzu zeukan beren existentziak

neure existentziaren baitan ez bazen?

benetan bazuten bizitzarik

nere begi bistatik galtzen zirenean?

berdin eraikin hadietako argiekin ere:

ba al zen bizitzarik benetan barruan?

 

baina denbora doa ametsaren gainean

iletaraino murgildurik eta

orain ume hori nola ikusten da!

beste gorbatadun labezomorro bat enpresan,

beste langile kopetilun bat goizeko 5etan,

beste bufandadun  jarraitzaile bat etxera bidean

0 eta 1 galdu ostean,

nahastu ote nintzen ametesez?

bizitza hau zen besterik ez?

 

ametsak hegaka doaz umearen gogoan,

belaontzi bat lez ur gainean…

Camaron eta nire aita

Duela bi aste argitaratu nuen poesia bat Camaronen ‘La leyenda del tiempo’-ren inguruko dokumental bat telebistan ikusi eta kanta haren usainaz… eta gogoratu nintzen orain dela 10 bat urte, bertxoko-n (Hala Bedi irratiko bertso irratsaioan) egiten nuen ‘zernahi’ ekarpenetako bat ere kanta hori atzetik entzuten zela egin nuela, eta nire aitaren heriotza ekarri zidala gogora Camaronen heriotzaren gogoratzeak. Hemen utziko dizuet testua eta Camaronen kanta, tira kantaren bertsio bat,  aipatzen dudan dudan post-mortem-eko diskarena “Antologia inédita”. Eta abisotxo bat: zernahi atala ahots bitxi batek egiten zuen, hika femenino eta maskulinoa batera egiteko gai zena… Honatx:

ni naiz

ni naiz 4 kiloko haragi puxketa hura,

ni naiz kaxketa ‘behin-betikoak’ harrapatzen zituena,

ni naiz bere kaxa orduak jolasten ematen zuen ume hura,

indio eta bakeroetan, kotxeekin, klik-ekin,

ni naiz futbolaria izango zena,

ni naiz Daniren lagun hura,

ni naiz beti zorte txarrarekin maitemintzen zena,

ni naiz inork ikusten ez zuenean negar egiten zuena,

ni naiz euskara maite zuen hura

ikasi nahi zuena,

ni naiz norbait izan nahi zuena.

 

gaur ere ni naiz ume hura,

jakina, ez naiz futbolaria,

kaxketak harrapatzeari ez diot utzi,

semeekin jolasten dut, nor baino nor umeago,

Daniren laguna naiz,

nire gogoa izandako maiteminez beterik dago

eta bihotza ere bai,

euskaraz bizi naiz,

cinema paradiso enegarrenez ikusi  dut

eta negar egin dut bakarrik,

ni naiz Historiara pasako ez den norbait,

ni naiz bihar hilko naizen bat,

bat gehiago miloien artean,

unibertso izugarri honetan

barre eta negar egin duen partikula txiki bat,

beste akoren gisan,

inoiz edo behin,

jainko txiki bat izango zela

uste izan zuen ume hura.

Bizi osoa eman dut (3 heriotz)

Gogoan daukat etxe zahar honetako

petrilean

eseri nintzen gau hura,

zigarroa piztu nuen,

(bera hil ez balitz puro txikia eskainiko zidan

eta elkarrekin erreko genuen),

bere txakurrak

(lehenago askatu nituen)

etorri zitzaizkidan,

mimo eske, maitasun bila,

bizpahiru egun jada bera ikusi gabe,

(heriotza usainduko zuten?),

Bizitzaren misterio handi hori

Umetan, torre altu batean bakarrik nengoenean,

leihotik begira, oharkabean,

nire ama eta arreba ikusi nituen beste mutiko batekin,

beste etxe batera bidean, eta negarrez hasi nintzen.

maitasunaren lehenengo kolpea uste nuen hori,

bizitzaren misterio handi hori,

mutiko hura etxera laguntzea besterik ez zen.